PCOS Nedir?

Polikistik Over Sendromu (PCOS), yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist oluşumuna ve androjen (erkeklik hormonu) artışına yol açan bir hormonal dengesizliktir. Bu durum, adet döngüsünü bozar ve yumurtlamayı olumsuz etkiler.

 Genellikle üreme çağındaki kadınlarda görülür ve Türkiye’de her 10 kadından yaklaşık 1’ini etkiler. PCOS’un kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık, insülin direnci ve yaşam tarzı faktörleri etkili olabilir.

PCOS Belirtileri Nelerdir?

PCOS’un belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak en sık karşılaşılan bulgular şunlardır:

• Adet düzensizliği: Seyrek veya hiç adet olmama en yaygın belirtidir.
• Tüylenme (hirsutizm): Yüz, çene ve göğüs bölgesinde erkek tipi tüylenme görülebilir.
• Ciltte sivilce ve yağlanma: Hormonal değişiklikler akneye neden olabilir.
• Kilo artışı ve insülin direnci: Kilo vermede güçlük ve kan şekeri dengesizliği oluşabilir.
• Saç dökülmesi: Androjen fazlalığı, saç tellerinin incelmesine neden olabilir.
• Hamile kalmada zorluk: Yumurtlama düzensizlikleri, gebelik şansını düşürebilir.

PCOS Tanısı Nasıl Konur?

Tanı, hem klinik muayene hem de laboratuvar testleriyle konur. Aşağıdaki değerlendirmeler yapılır:

• Hormon testleri: LH, FSH, testosteron ve prolaktin düzeyleri ölçülür.
• Ultrason (USG): Yumurtalıklarda kist varlığı ve boyutları değerlendirilir.
• İnsülin ve kan şekeri testleri: İnsülin direnci olup olmadığı incelenir.
• Rotterdam kriterleri: En az iki bulgu mevcutsa (yumurtlama bozukluğu, androjen yüksekliği veya ultrason bulgusu), PCOS tanısı doğrulanır.

PCOS Tedavisi Nasıl Yapılır?

PCOS tedavisi kişiye özel planlanır. Amaç, hormon dengesini sağlamak ve belirtileri hafifletmektir.

Tıbbi tedavi seçenekleri:

• Hormon düzenleyici ilaçlar (doğum kontrol hapları, antiandrojenler)
• Metformin (insülin direncini azaltmak için)
• Yumurtlama uyarıcı ilaçlar (gebelik planlayanlar için)

Yaşam tarzı değişiklikleri:

• Düzenli egzersiz (haftada 3–4 gün yürüyüş veya spor)
• Düşük karbonhidrat, yüksek lif içeren beslenme
•  Yeterli uyku ve stres yönetimi.

PCOS ve Hamilelik İlişkisi

PCOS, yumurtlama bozukluğu nedeniyle hamile kalmayı zorlaştırabilir. Ancak doğru tedaviyle birçok kadın sağlıklı şekilde gebelik elde edebilir.

Hamilelik planlayan hastalarda:

• Yumurtlamayı destekleyici ilaçlar kullanılabilir.
• Gerekirse tüp bebek (IVF) tedavisine başvurulabilir.
• Gebelik süresince hormon ve şeker dengesi yakından izlenir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Aşağıdaki durumlar gözlemleniyorsa, zaman kaybetmeden kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır:

• 3 aydan uzun süredir adet görülmemesi
• Hızlı kilo alımı veya kilo verememe
• Yüz ve vücutta aşırı tüylenme
• Ciltte inatçı sivilceler
• Hamile kalmada güçlük.

PCOS Hakkında Sık Sorulan Sorular